ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಳಿದ್ದ ರಾಜವಂಶ : ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರು

ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರು/ಬಿದನೂರ ನಾಯಕರು/ಇಕ್ಕೇರಿ ರಾಜರು (1499-1763), ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಳಿದ್ದ ರಾಜವಂಶ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಳದಿ ಇವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ನಂತರದ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜವಂಶವಾಗಿತ್ತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾಮಂತರಾಗಿ ಆಳಿದರು. ೧೫೬೫ ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಗೊಂದಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿ, ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಸೇರಿದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದರು. 1565 ನಂತರ, ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರರಾದರು ಮತ್ತು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಗಮನಾರ್ಹ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಈಗಿನ ಕರ್ನಾಟಕ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಭಾಗಗಳು ಹಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಉತ್ತರ ಕೇರಳ, ಮಲಬಾರಿನ ಭಾಗಗಳು ಬಯಲುಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1763 ರಲ್ಲಿ, ಹೈದರ್ ಅಲಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು.

ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರು :

ಚೌಡಪ್ಪ ನಾಯಕ ಮೂಲತಃ ಚೌಡ ಗೌಡ

(1499-1530), ಕೆಳದಿಗೆ ಸಮೀಪವಿರುವ ಹಳ್ಳಿಬೈಲು ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಬಂದವರು. ಅವರು ಲಿಂಗಾಯತ ದಂಪತಿ ಬಸವಪ್ಪ ಮತ್ತು ಬಸವಮಂಬೆ ಅವರ ಮಗರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಕೃಷಿಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವಮೊಗ್ಗವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಸ್ವಯಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಶಾಗ್ರಮತಿ ಮೂಲಕ ಬೆಳೆದರು ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಓರ್ವ ಪೌರಾಣಿಕರಾಗಿದ್ದರು.

ಸದಾಶಿವ ನಾಯಕ

(1530-1566) ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖರಾಗಿದ್ದರು. ಕಲ್ಯಾಣಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿನ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಳಿಯ ರಾಮರಾಯರಿಂದ ‘ಕೋಟೆಕೋಲಾಹಲ’ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಅವರ ನೇರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟವು. ಅವರು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಕೆಳದಿಯಿಂದ 20 ಕಿ.ಮೀ.ದೂರವಿರುವ ಇಕ್ಕೇರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು.

ಶಂಕನ ನಾಯಕ

(1566-1570), ಸದಾಶಿವ ನಾಯಕನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದರು.

ಚಿಕ್ಕ ಶಂಕನ ನಾಯಕ

(1570-1580) ತಾಳಿಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲನುಭವಿಸಿದ ನಂತರ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಗೊಂದಲದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆದು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡನು.

ರಾಮ ರಾಜ ನಾಯಕ (1580-1586)

ಹಿರಿಯ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ (1586-1629)

ವಿದ್ವಾಂಸರು ಕುಲದ ರಾಜನಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಪೆನಗಾಂಡದ ವಿಜಯನಗರ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಅಧಿಪತ್ಯದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. 1623 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸಿ ಪಿಯೆಟ್ರೊ ಡೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಲೆ, ಅವರನ್ನು ಸಮರ್ಥ ಸೈನಿಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಗಾರ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮಲ್ನಾಡ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರು ಹಾನಗಲ್ನಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ಶಾಹಿಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ವೀರಶೈವರಾದರು ಅವರು ವೈಷ್ಣವರು ಮತ್ತು ಜೈನರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಮಸೀದಿಗಾಗಿ ಹಲವು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು 1618 ಮತ್ತು 1619 ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.

ವೀರಭದ್ರ ನಾಯಕ

(1629-1645) ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಅನೇಕ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು, ಇಕ್ಕೇರಿ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕಾಗಿ ಮಲೆನಾಡಿನ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಜೈನ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಣ ಇಕ್ಕೇರಿಯನ್ನು ಬಿಜಾಪುರ ಸೈನ್ಯವು ಇವರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೂಟಿ ಮಾಡಿತು.

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ

(1645-1660) ಅನ್ನು ಕೆಳದಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ವೀರಭದ್ರ ನಾಯಕನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವಪ್ಪ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೋದರಳಿಯನ್ನು ಕೆಳದಿ ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದ ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಥ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರು, ಮೈಸೂರು ರಾಜರುಗಳು, ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪೂರ್ವದ ಇತರ ನಾಯಕರುಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಅವರ ಯಶಸ್ವೀ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅದರ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ನೆರವಾದವು. ಅವರು ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಆದಾಯಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಅದು ನಂತರದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು. ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅರಮನೆಯು ಈಗಿನ ಜನರ ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಕೂಡ ಗಳಿಸಿದ ಗೌರವದ ನೆನಪುಗಳಾಗಿವೆ. ಕೆನರಾ ಪ್ರದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಅವರು ಕೆನರಾ ಪ್ರದೇಶದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದರು.

ಚಿಕ್ಕ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ
(1660-1662), ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ನಂತರ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದರು.

ಭದ್ರಪ್ಪ ನಾಯಕ

(1662-1664), ಚಿಕ್ಕ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದರು.

ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯಕ I

(1664-1672) ಒಮ್ಮೆ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಆಡಳಿತಗಾರನಾಗಿದ್ದ ರಾಜ, ಕಲಾವತಿ ಎಂಬ ನರ್ತಕನೊಂದಿಗಿನ ಅವನ ಸಂಭಂದ ನಂತರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟನು. ಕಲಾವತಿ ಸಂಬಂಧಿಯಾದ ಭರಮಮ್ ಮಾವುಟ ರಾಜನಿಗೆ ನಿಧನರಾಗುವ ವಿಷವನ್ನು ಉಣಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು.

ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ

(1672-1697) ಅವರು ಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದ ಆಡಳಿತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮರಾಠಾ ಶಿವಾಜಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವನ ಮಗ ಸಾಂಬಾಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಹಕ್ಕುದಾರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮೊಘಲ್ ಸೇನೆಯಿಂದ ಓಡಿಹೋದಾಗ ಛತ್ರಪತಿ ರಾಜರಾಮ್ಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದರು. ಕೆಳದಿಯ ಚೆನ್ನಮ್ಮಳನ್ನು ಅವರ ಶೌರ್ಯಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಬಸವಪ್ಪ ನಾಯಕ

(1697-1714) ಅವರು ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಆಡಳಿತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಬಿದನೂರಿನ ಅವರ ಸಂಬಂಧಿ ಮಾರ್ಕಪ್ಪ ಶೆಟ್ಟಿಯಿಂದ ದತ್ತು ಪಡೆದಿದ್ದರು.

ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯಕ II (1714-1739)

ಕಿರಿಯಾ ಬಸವಪ್ಪ ನಾಯಕ (1739-1754)

ಚೆನ್ನಾ ಬಸಪ್ಪ ನಾಯಕ (1754-1757)

ರಾಣಿ ವೀರಮ್ಮಾಜಿ

(1757-1763) ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆಳದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದ ಹೈದರ್ ಅಲಿಯಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ರಾಣಿ ಹೈದರ್ ಅಲಿಯಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಮಧುಗಿರಿಯ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮಗನೊಂದಿಗೆ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾದರು. ಆದರೆ 1767 ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮಾಧವರಾವ್ I ಹೈದರ್ ಅಲಿಯನ್ನು ಮಧುಗಿರಿಯ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದಾಗ ರಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ, ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಪುಣೆಗೆ ಅವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಇಪ್ಪತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ರಾಜ್ಯವು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್, ಮತ್ತು ಡಚ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೊನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ಮೂಲಕ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ನಿರಂತರ ಯುದ್ಧ-ಪ್ರಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಮರಾಠರ ಕಿರುಕುಳವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಖಜಾನೆ ಹರಿದುಹೋದವು ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು.

ಧನ್ಯವಾದಗಳು.