ಕಾಕೋರಿ ಪಿತೂರಿ : ರೈಲು ದರೋಡೆ

ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದರೋಡೆ, ಕಾಕೋರಿ ಪಿತೂರಿಯ ಪ್ರಾಪ್ಟ್ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ರಾಜ್ ವಿರುದ್ಧದ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 9 ಆಗಸ್ಟ್ 1925 ರಂದು ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಕಾಕೋರಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರೈಲು ದರೋಡೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​ಆಯೋಜಿಸಿದೆ.

ಜರ್ಮನ್ ನಿರ್ಮಿತ ಮೌಸರ್ ಪಿಸ್ತೂಲಿನ ಫೋಟೋ. ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು ನಾಲ್ಕು ಮೌಸರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು.
ದರೋಡೆಯನ್ನು ರಾಮ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಬಿಸ್ಮಿಲ್ ಮತ್ತು ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರು ಎಚ್‌ಆರ್‌ಎಗೆ ಸೇರಿದವರು, ಅದು ನಂತರ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಈ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಸಂಘಟನೆಗೆ ಹಣದ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಬಿಸ್ಮಿಲ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಪಕ್ಷವು ಸಹರಾನ್‌ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ರೈಲನ್ನು ದರೋಡೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿತು. ದರೋಡೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಿಸ್ಮಿಲ್, ಖಾನ್, ರಾಜೇಂದ್ರ ಲಾಹಿರಿ, ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್, ಸಚೀಂದ್ರ ಬಕ್ಷಿ, ಕೇಶಬ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ, ಮನ್ಮಥನಾಥ ಗುಪ್ತಾ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದರು, ಮುಕುಂದಿ ಲಾಲ್, ಮುರಾರಿ ಲಾಲ್ ಗುಪ್ತಾ ಮತ್ತು ಬನ್ವಾರಿ ಲಾಲ್. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕನನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು.

9 ಆಗಸ್ಟ್ 1925 ರಂದು, ಸಂಖ್ಯೆ 8 ಡೌನ್ ರೈಲು ಶಹಜಹಾನ್‌ಪುರದಿಂದ ಲಕ್ನೋಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಕಾಕೋರಿಯನ್ನು ಹಾದುಹೋದಾಗ, ರಾಜೇಂದ್ರ ಲಾಹಿರಿ ರೈಲನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ತುರ್ತು ಸರಪಳಿಯನ್ನು ಎಳೆದರು ಮತ್ತು ತರುವಾಯ, ಇತರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಕಾವಲುಗಾರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಸೇರಿದ ಹಣದ ಚೀಲಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಖಜಾನೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರು ಆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೈಲನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬ್ಯಾಗ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಲೂಟಿ ಮಾಡಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾವಲುಗಾರರ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದು ಸುಮಾರು ₹ 4600 ಇತ್ತು ಲಕ್ನೋಗೆ ಪರಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ದರೋಡೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಹೀಗಿವೆ :

*ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಕದ್ದ ಹಣದಿಂದ ಎಚ್‌ಆರ್‌ಎಗೆ ಹಣ ನೀಡಿ.
*ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ HRA ಬಗ್ಗೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಿರಿ.
*ಒಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕನಾದ ಅಹ್ಮದ್ ಅಲಿ ಎಂಬ ವಕೀಲನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಮಹಿಳಾ ಕಂಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಇಳಿದಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಮನ್ಮಥನಾಥ ಗುಪ್ತಾನಿಂದ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಲ್ಲದ ವಿಸರ್ಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟನು, ಆದರೆ ಇದು ನರಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಕರಣವಾಯಿತು. ಘಟನೆಯ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತವು ತೀವ್ರವಾದ ಮಾನವ ಬೇಟೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು HRA ನ ಸದಸ್ಯರು ಅಥವಾ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಹಲವಾರು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಮ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಬಿಸ್ಮಿಲ್ ಅವರನ್ನು 26 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1925 ರಂದು ಷಹಜಹಾನ್‌ಪುರದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನು 7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1926 ರಂದು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.

ಬಿಸ್ಮಿಲ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವರ ಮೇಲೆ ದರೋಡೆ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಅಪರಾಧಗಳ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ 14 ಮಂದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇಬ್ಬರು ಆರೋಪಿಗಳಾದ ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಸಚೀಂದ್ರನಾಥ್ ಬಕ್ಷಿ ಅವರನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ ಅವರು 1928 ರಲ್ಲಿ HRA ಅನ್ನು ಮರುಸಂಘಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮರಣದ 27 ಫೆಬ್ರವರಿ 1931 ರವರೆಗೆ ಅದನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.

ಇನ್ನೂ ಮೂವರ ವಿರುದ್ಧದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ದಾಮೋದರ್ ಸ್ವರೂಪ್ ಸೇಠ್ ಅವರು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೀರಭದ್ರ ತಿವಾರಿ ಮತ್ತು ಜ್ಯೋತಿ ಶಂಕರ್ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಅವರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ ಶಂಕೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಇತರ ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು – ಬನಾರ್ಸಿ ಲಾಲ್ ಮತ್ತು ಇಂದುಭೂಷಣ ಮಿತ್ರ ಅವರು ಸೌಮ್ಯವಾದ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅನುಮೋದಕರಾದರು.

ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 6 ಏಪ್ರಿಲ್ 1927 ರಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಾಕೋರಿ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಒಂದು ಗುಂಪಿನ ಛಾಯಾಚಿತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾವಿನ್ಸ್‌ನ ವಿವಿಧ ಜೈಲುಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾರಾಗೃಹಗಳಲ್ಲಿ, ಇತರ ಕೈದಿಗಳಂತೆ ಜೈಲು ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಲಾಯಿತು, ಇದು ತಕ್ಷಣದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ರಾಜ್ ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಪರಾಧಗಳ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಅವರನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಕೈದಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು.

ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪಿನ ವಿರುದ್ಧ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು. ನಾಲ್ವರು ಪುರುಷರಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಸದಸ್ಯರು ಭಾರತದ ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು. ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಿವಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಸಹ ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ವಿನಂತಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪುರುಷರನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರದ ಕೊರತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರಿಂದಲೂ ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

11 ಆಗಸ್ಟ್ 1927 ರಂದು, ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರ ತೀರ್ಪಿನಿಂದ ಒಂದು,7 ವರ್ಷಗಳು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮೂಲ ತೀರ್ಪನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರು ಯುಪಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮಾದಾನ ಮನವಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು, ಅದನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಮ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಬಿಸ್ಮಿಲ್ ಅವರು ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವೀಯರಿಗೆ 9 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1927 ರಂದು ಗೋರಖ್‌ಪುರ ಜೈಲಿನಿಂದ ಪತ್ರ ಬರೆದರು. ಮಾಳವೀಯ ಅವರು ಆಗಿನ ವೈಸರಾಯ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಗವರ್ನರ್-ಜನರಲ್ ಲಾರ್ಡ್ ಇರ್ವಿನ್ ಅವರಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗದ 78 ಸದಸ್ಯರ ಸಹಿಯೊಂದಿಗೆ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು,ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.

16 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1927 ರಂದು, ಅಂತಿಮ ಕರುಣೆ ಮನವಿಯನ್ನು ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಿವಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಕೀಲ ಹೆನ್ರಿ ಎಸ್‌ಎಲ್ ಪೊಲಾಕ್ ಮೂಲಕ ರಾಜ-ಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅವರನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲು ಈಗಾಗಲೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತು. ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ನ ಭಾರತ ಕಛೇರಿಗೆ 16 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1927 ರೊಳಗೆ ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಮರಣದಂಡನೆ ತನಕ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಧನ್ಯವಾದಗಳು.