ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಶವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ ಒಂದು

ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ ಮತ್ತು ಇದು ಕೂರ್ಮಾವತಾರದ ಮೊದಲು ಬರುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹತ್ತು ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು. ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವು ಮೊದಲ ಮಾನವನಾದ ವೈವಸ್ವತ ಮನುವನ್ನು ಒಂದು ಭಾರಿ ಪ್ರಳಯದಿಂದ ಕಾಪಾಡಿದ ಜೀವಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವನ್ನು ಒಂದು ದೈತ್ಯ ಮೀನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು, ಅಥವಾ ಮಾನವರೂಪಿಯಾಗಿ ಒಂದು ಮೀನಿನ ಹಿಂದಿನ ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಮಾನವ ಮುಂಡವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು.

ಭೂಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಅನ್ಯಾಯ, ಅಕೃತ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಅಧರ್ಮದೇವತೆಯೇ ಭೀಕರ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾ ಭೂಮಾತೆಗೆ ಹೊರಲು ಭಾರವೆನಿಸಿದಾಗ ಅಂತಹ ಬಹುಭಾರದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಇಳಿಸಿ, ಭೂಮಾತೆಯ ಭಾರದ ಹೃದಯವನ್ನು ಹಗುರಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ವಿಷ್ಣು ಜಗತ್ತೆಲ್ಲವೂ ಲಯವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜಲಪ್ರಳಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಕಲ್ಪಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಂತಹುದೇ ಒಂದು ಸಂದರ್ಭ ಸಂಭವಿಸಿತು.

ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರದ ಸೂಚನೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅವತಾರ ಕುರಿತಂತೆ ಅಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಳಯದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ವೈವಸ್ವತ ಮನುವನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸುವುದೇ ಈ ಅವತಾರದ ಉದ್ದೇಶ. ಪ್ರಪಂಚವೆಲ್ಲ ನೀರು ತುಂಬಿ ಎಲ್ಲವೂ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರಲು ಮನು ವೇದಗಳನ್ನೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನೂ ಸಸ್ಯಗಳ ಬೀಜಗಳನ್ನೂ ಶೇಖರಿಸಿ ಅವನ್ನು ಕಾಪಾಡಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಿಸಿಟ್ಟ. ವಿಷ್ಣು ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಹಡಗನ್ನು ತನ್ನ ಕೋರೆಹಲ್ಲಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಮನುವಿಗೆ ಹೇಳಲು ಮನು ಹಾಗೆಯೇ ಮಾಡಿದ. ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ನುಚ್ಚು ನೂರಾಗುವಂತಿದ್ದ ಹಡಗಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಆದರೆ ಹಯಗ್ರೀವನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸ ಬಂದು ಮನುವಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ವೇದಗಳನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿ ಸಮುದ್ರತಳಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ. ಮನು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಮೊರೆಯಿಡಲು ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಷ್ಣು ಹಯಗ್ರೀವನನ್ನು ಕೊಂದು ವೇದಗಳನ್ನು ತಂದು ಮನುವಿಗೆ ನೀಡಿದ.

ಮತ್ತೊಂದು ಉಲ್ಲೇಖದ ಪ್ರಕಾರವ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ ತಾಳಿದ್ದು ಚಾಕ್ಷುಷ ಮನ್ವಂತರದಲ್ಲಿ, ಒಮ್ಮೆ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು ಪ್ರಳಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿದ್ರಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ಹಯಗ್ರೀವಾಸುರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರಲ್ಲಿದ್ದ ವೇದಗಳನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವಾಗ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಮೀನಿನ ರೂಪ ತಾಳಿ ಹಯಗ್ರೀವಸುರನ ಸಂಹರಿಸಿ ಮತ್ತೆ ವೇದಗಳನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮದೇವರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿದ ಪುರಾಣವೇ ಮುಂದೆ “ಮತ್ಸ್ಯಪುರಾಣ” ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮತ್ಸ್ಯ ದೇವಿಯು ಅವನ ಹೆಸರನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ, ಇದರರ್ಥ “ಮೀನು”. ಮೋನಿಯರ್-ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಆರ್. ಫ್ರಾಂಕೊ ಅವರು ಮೀನುಗಳ ಅರ್ಥವಾದ ಮಟ್ಸಾ ಮತ್ತು ಮತ್ಸ್ಯಾ ಪದಗಳು ಅಮಾಡ್ ಎಂಬ ಮೂಲದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ, ಇದರರ್ಥ “ಹಿಗ್ಗು, ಸಂತೋಷ, ಆದ್ದರಿಂದ, ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದರೆ “ಸಂತೋಷದಾಯಕ” ಎಂದರ್ಥ. ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ತಜ್ಞ ಯಸ್ಕಾ ಕೂಡ ಮೀನುಗಳನ್ನು “ಅವರು ಪರಸ್ಪರ ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ” ಎಂದು ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯಸ್ಕಾ ಮತ್ಸ್ಯಾದ ಪರ್ಯಾಯ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು “ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದವು ಪ್ರಕೃತಿ ಮಚ್ಚಾ “ಮೀನು”ನೊಂದಿಗೆ ಅರಿವಾಗಿದೆ.

ಈ ದಂತಕಥೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ಸ್ಯಮತ್ತು ಮನು. ಮನು ಪಾತ್ರವನ್ನು ಶಾಸಕ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಜ ರಾಜನಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ದಿನ, ಮನು ಅವರ ಅಪಹರಣಗಳಿಗಾಗಿ ನೀರನ್ನು ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಮೀನು ಇದೆ. ದೊಡ್ಡ ಮೀನುಗಳಿಂದ ನುಂಗಲ್ಪಡುವ ಭಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮನುಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಮೀನು ಮುನುವನ್ನು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮನು ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಮೀನುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ನೀರಿನ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಅವನು ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ ಕಂದಕವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲದು. ಮೀನುಗಳು ಅಪಾಯದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗುವಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ನಂತರ, ಮನು ಅವನನ್ನು ಸಾಗರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೀನು ಅವನಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ಅವನಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮನುವನ್ನು ಹಡಗು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಅದರ ಕೊಂಬಿಗೆ ಲಗತ್ತಿಸಬಹುದು. ಭವಿಷ್ಯದ ದಿನ, ಮನು ತನ್ನ ದೋಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ವಿನಾಶಕಾರಿ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಬರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮನು ದೋಣಿಯನ್ನು ಕೊಂಬಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಮೀನುಗಳು ಮನುವಿನೊಂದಿಗೆ ದೋಣಿಯನ್ನು ಉತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳ ಎತ್ತರದ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುತ್ತವೆ. ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಬದುಕುಳಿದ ಮನು ನಂತರ ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞ (ತ್ಯಾಗ) ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಡಾ ದೇವಿಯು ತ್ಯಾಗದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಮಾನವರ ಜನಾಂಗವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸಣ್ಣ ಮೀನುಗಳು “ಕಾಡಿನ ಕಾನೂನು” ಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಭಾರತೀಯ “ಮೀನುಗಳ ನಿಯಮ” ಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲರನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಬಲಶಾಲಿಗಳು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಶಾಸಕ ಮತ್ತು ರಾಜ ಮನು ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಮನು ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಸಣ್ಣ ಮೀನು ದೊಡ್ಡದಾಗಲು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂರಕ್ಷಕ ಮೀನುಗಳಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಲು ಮನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ದೋಣಿ, ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿನಾಶವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಧನಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬೊನ್ನೆಫಾಯ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪರ್ವತಗಳು ಅಂತಿಮ ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ. ಎಡ್ವರ್ಡ್ ವಾಶ್‌ಬರ್ನ್ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್, ಮೀನು ಮೀನುಗಳಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಾವಿನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಪರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಹಳೆಯ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ ಕಾಣಿಸದಿದ್ದರೂ, ದಂತಕಥೆಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಮನು ಏಳು ಅರ್ಚಕರೊಂದಿಗೆ ತ್ಯಾಗದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಸುಡುವ ಮೂಲಕ ಮೊದಲ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮನುವಿನ ತ್ಯಾಗವು ಪುರಾತನ ತ್ಯಾಗವಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಥರ್ವವೇದದಲ್ಲಿನ ಕುಷ್ಟ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಹಡಗು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಮಾರಿಸ್ ಬ್ಲೂಮ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಇದು ಮನು ಹಡಗಿನ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ

ತಿರುಪಯಿಂದ 70 ಕಿಮೀ ದೂರದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ನಾಗಲಪುರಂನ ವೇದ ನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರದ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ಶ್ರೀದೇವಿ ಹಾಗೂ ಭೂದೇವಿಯ ಜೊತೆ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಾಗಲಪುರಂ ಜಲಪಾತದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿಗೆ ತೆರಳಲು ತಿರುವಲ್ಲೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಗಂಟೆ ಪ್ರಯಾಣ ಇದೆ.

ಧನ್ಯವಾದಗಳು.