ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ

ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರೀ ದೇವಸ್ಥಾನವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೊಳಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮೂಲವಾಗಿ ದೇವಿಯಾದ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರೀಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸುಮಾರು
೮ ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ರಾಜ ಸುರಾತ ಎಂಬವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ಶ್ರೀ” ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಿಂದೂ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯನ್ನು ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ಫಲಕಗಳ ಮರದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿರುವ ಛಾವಣಿಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯ ಪೂಜಾರಿ ಕೆ. ರಾಮ ಭಟ್ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ದಿನ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ. ಪೊಳಲಿ ಚೆಂಡು ಉತ್ಸವವು ಒಂದು ಮುಖ್ಯವಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕವಾದ ಉತ್ಸವ. ಅಲ್ಲಿ ಕೆಟ್ಟದಾದ ಹೋರಾಟದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಚೆಂಡಿನ ಆಟ ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆಂಡು ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವವು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಜನರು ಹಾಜರಾಗುತ್ತಾರೆ.

ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನ ಶಾಸನಗಳ ಕಾಲದಿಂದಲು ಅಂದರೆ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ, ಅಶೋಕನ ಕಾಲದಿಂದಲು ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರುವ ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಯು ಸುಮಾರು ೦೮ ದಶಕಗಳ ಹಿಂದಿನದ್ದು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುರತಾ ರಾಜನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಿರೀಟವನ್ನು ದೇವತೆಗಳ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಿದನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ರಾಜನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಹುಪಾಲು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಂದ ದ್ರೋಹಗೊಂಡ ನಂತರ, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸುಮೇದಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಋಷಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಯ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿಯು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ೫೦೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕೆತ್ತಿದ ರಾಜನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ದೇವರಿಗೆ ತಪಸ್ಸು ಸಲ್ಲಿಸಿದನೆಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ವರದಿಯಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ತಮ್ಮ ಕಾಪಾಡುವವರ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಸಮಯ ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ. ಇನ್ನು ಉಳಿದ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಇಂದು ಕರಿಯಾಂಗಲ ಗ್ರಾಮ, ಅಮ್ಮುಂಜೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಅದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ವಶದಲ್ಲಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕದಂಬ, ಚಾಲುಕ್ಯ, ಅಲುಪ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ, ಹೊಯ್ಸಳ, ವಿಜಯನಗರ, ಇಕ್ಕೇರಿ, ಮೈಸೂರು ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ರಾಜವಂಶಗಳು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದವು. ಈ ರಾಜವಂಶಗಳು ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದವು. ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ. ೭೧೦ ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಅಲುಪಾ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಪೂಜೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಲಾಡಿಯ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮಾಜಿಯವರು ಕೂಡ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಂಟ್ವಾಳ ತಾಲೂಕಿನ ಪೊಳಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾಳೆ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನವಾದದ್ದು ಸುರತ ಎಂಬ ಮಹಾರಾಜ ಈ ತಾಯಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಣೆ ಮಾಡಿದ ಎಂಬ ಕಥೆಯಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ ದ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೆಸರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸದ ಕಥನಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ಉಲ್ಲೇಖ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು ೨೦೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸುರತ ಮಹಾರಾಜ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳುತ್ತದ್ದರು ವೈರಿಗಳ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ರಾಜ್ಯಭ್ರಷ್ಠನಾಗಿ ಮೂರು ವರುಷ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಆಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ದೇವಿಯ ಸ್ವಪ್ನ ಬರುತ್ತದೆ. ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ, ಮಹಾಗಣಪತಿ, ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಭದ್ರಕಾಳಿ ಪ್ರದಾನ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸುರತ ಮಹಾರಾಜರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು. ಆರಾಧನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದರು ಅವರು ಕಳಿದುಕೊಂಡ ರಾಜ್ಯವನ್ನೆಲ್ಲ ಮರಳಿ ಪಡೆದರು.

ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ವಿಶೇಷತೆ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಬೆಕೆಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇವತಾ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಕಲ್ಲಿನದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಪೊಳಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯದ್ದು ವಿಶಿಷ್ಠವಾದ ಮಣ್ಣಿನ ವಿಗ್ರಹ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನೇ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾ ಬರಲಾಗಿದೆ ಇದು ಅಂತಿಂಥ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿಯಲ್ಲ ಕಲ್ಲಿನಷ್ಟೇ ಗಟ್ಟಿಯಾದದ್ದು ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮರಗಳ ವಿಶಿಷ್ಠ ರಸಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಕಲ್ಲಿನ ಬಲ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಧಾನವು ಬಹು ಪುರಾತನವಾದದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಬಹು ಹಿಂದೆಯೇ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಲಾದ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ತಾಯಿಯ ವಿಗ್ರಹ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಪೊಳಲಿಯ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ಮೂರ್ತಿಯು ಸುಮಾರು ೯ ಅಡಿಗಳಿಗೂ ಎತ್ತರವಿದೆ ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿ ಬೇರೆಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲ ತಾಯಿಯ ವಿಗ್ರಹವು ತನ್ನ ಗಾತ್ರದಿಂದ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿಯೂ ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ಮೂರ್ತಿಯು ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕವಾದ ವಜ್ರದ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಸುರತ ಮಹಾರಾಜರು ದೇವಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಪೊಳಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮನವರ ಸನ್ನಿಧಿಯ ಎದುರು ನಿಂತಾಗ ನಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ದು:ಖ ನಾಶವಾಗಿ ಸುಖ ನೆಮ್ಮದಿ ಮನೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನಂದ ಕೂಡಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ ಸಾಕು ಮನಸ್ಸು ಉಲ್ಲಾಸವಾಗುತ್ತದೆ ಸರ್ವಾಲಂಕರಭೂಷಿತವಾದ ಮೃಣ್ಮಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಪ್ರಶಾಂತ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಪಡೆದು ರೋಮಾಂಚಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ವಿಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟ ದೃಷ್ಠಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆಯಲಾರದ ಭಾವ ತನ್ಮಯತೆ ಹೊಂದುತ್ತೇವೆ.

೧೪೪೮ ರಲ್ಲಿ ಅಬ್ದುಲ್ ರಝಕ್ ಬರೆದಿರುವ ಆಧಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕರಗಿದ ಹಿತ್ತಾಳೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವೇದಿಕೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿದರು. ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಕೆಂಪು ಮಾಣಿಕ್ಯದೊಂದಿಗೆ ೦೫ ರಿಂದ ೦೬ ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿರುವ ದೇವತೆಯ ಒಂದು ಚಿತ್ರಣವು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಇಂದು, ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಯಾದ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಅವರ ೧೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿರುವ ದೇವತೆಯ ಒಂದು ಗಾರೆ ಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಿದ ಮಣ್ಣನ್ನು ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಗಾಗಿ ಮೂಲಿಕೆ ಮಿಶ್ರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ, ಭಧ್ರಕಾಳಿ, ಮಹಾಗಣಪತಿ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗಿಂತ ಸಣ್ಣ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲೇಪಾಷ್ಠಾ ಗಾಂಧ ಹೆಸರಿನ್ನು ಮರುಕಳಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವಿಗ್ರಹಗಳು ಪ್ರತಿ ೧೨ ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಎಂಟು ಔಷಧೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಮಣ್ಣಿನ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಲೇಪನ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೋಟ್ಗೆ ಬಳಸುವ ಮಣ್ಣನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೂ ಹೊಸದಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಮುಖಮಂಟಪದ ಛಾವಣಿಯ, ದೇವಾಲಯದ ಒಂದು ಭಾಗದ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮರದಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಧ್ವಜ ಸ್ತಂಭ, ಗರ್ಭಾಗ್ರಿ ಮತ್ತು ದೀಪಗಳ ದಳದಂತಹ ಇತರ ವಿಭಾಗಗಳ ಛಾವಣಿಗಳನ್ನು ತಾಮ್ರ ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಇನ್ನೂ ಪೊಳಲಿಗೆ ಬೇಟಿ ನೀಡದವರು ಆದಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ದೇವಿಯ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ, ದೇವಿಯ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ.

ಧನ್ಯವಾದಗಳು.