ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಪರಿಚಾರಕ ನಂದಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನ : ದೊಡ್ಡ ಬಸವನ ಗುಡಿ

ದೊಡ್ಡ ಬಸವನ ಗುಡಿ, ಬುಲ್ ಟೆಂಪಲ್ ರಸ್ತೆ, ಬಸವನಗುಡಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಗರದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ . ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವು ಬ್ಯೂಗಲ್ ರಾಕ್ ಎಂಬ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿದೆ.

ಗೂಳಿಯು ನಂದಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪವಿತ್ರ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಯಾಗಿದೆ. ನಂದಿಯು ಶಿವನ ನಿಕಟ ಭಕ್ತ ಮತ್ತು ಪರಿಚಾರಕ. ದೊಡ್ಡ ಬಸವನ ಗುಡಿ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ನಂದಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂದಿಯ ಕಲ್ಲಿನ ಏಕಶಿಲೆಯ ವಿಗ್ರಹವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕನ್ನಡದ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಣ್ಣೆಯ ಹೊಸ ಪದರಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ . ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಆನೆಯ ತಲೆಯ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ.

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಹಿಂದೂ ತಿಂಗಳ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಕೊನೆಯ ಸೋಮವಾರ ಮತ್ತು ಮಂಗಳವಾರದಂದು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಜಾತ್ರೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವರಿಗೆ ಕಡಲೆಕಾಯಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾತ್ರೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಪರಿಷೆ ‘ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ . ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಪರಿಷೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ.

ಬಸವನ ಗುಡಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರವಾಸ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಇದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
*ಬುಲ್ ಟೆಂಪಲ್
*ಬುಲ್ ಟೆಂಪಲ್, ಬೆಂಗಳೂರು – ವೈಲೆಸ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ
*ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ
*ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹದೊಂದಿಗೆ ದೇವಾಲಯದ ಒಳಭಾಗ

ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ
ನಂದಿ ದೇವಾಲಯವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರವಾದ ಬಸವ ಪೂಜಿಸಲು ಮಾತ್ರವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಶಿವನ ವಾಹನವಾದ ನಂದಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ . “ನಂದಿ” ಎಂಬ ಪದವು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ “ಸಂತೋಷದಾಯಕ” ಎಂದರ್ಥ.

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1537 ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವನ್ನು ಸಹ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ದೇವಾಲಯದ ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗೃಹ ಸ್ತಂಭದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾದ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿ ಏಕಶಿಲೆಯ ನಂತರ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ಉಜ್ಜಿದಾಗ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಪ್ಪಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ, ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖಮಂಟಪದಿಂದ ಮುಂಭಾಗದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇಗುಲದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಗೋಪುರವನ್ನು 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಂದಿ ಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂರ್ತಿಯ ಎತ್ತರವು ಸರಿಸುಮಾರು 15 ಅಡಿ (4.6 ಮೀ) ಮತ್ತು ಇದು ಸರಿಸುಮಾರು 20 ಅಡಿ (6.1 ಮೀ) ಉದ್ದವಾಗಿದೆ.

ಬ್ಯೂಗಲ್ ರಾಕ್ ಉದ್ಯಾನವು ದೊಡ್ಡ ಗಣೇಶ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹಿಂದೆ ಮತ್ತು ಬುಲ್ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಲು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿನ ರಚನೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಬಗಲ್ ಕರೆಯಿಂದ ಉದ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಅದರ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಇದು ದಟ್ಟವಾಗಿ ಮರಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಲವಾರು ಬಾವಲಿಗಳು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಕೇಳಬಹುದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮಾದರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀರಿನ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಇದೆ.

ಬಸವಣ್ಣನ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇರುವ ಸ್ಥಳ ಹಿಂದೆ ಸುಂಕೇನ ಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಹೊಲ ಗದ್ದೆಗಳಿದ್ದವು. ರೈತಾಪಿವರ್ಗದ ಜನ ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಲೇ ಕಾಯಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಸರ್ವರಿಗು ಸಮಪಾಲು, ಸರ್ವರದು ಸಹಬಾಳ್ವೆ ಎಂದು ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದ ಆ ರೈತಾಪಿ ವರ್ಗ, ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಫಸಲು ಬರುವ ಕಾರ್ತೀಕದಲ್ಲಿ ತಾವು ಬೆಳೆದ ಕಡಲೆಕಾಯಿಯನ್ನು ರಾಶಿ ಮಾಡಿ ಕಣದ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಮಾರನೆ ದಿನ ಸಮನಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಮ್ಮೆ ಹೀಗೆ ಕಣ ಮಾಡಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗೂಳಿಯೊಂದು ಬಂದು ರಾಶಿ ರಾಶಿ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ತಿಂದು ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತಂತೆ.

ಈ ಗೂಳಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಬಸವನ ಕಾಟ ತಾಳಲಾರದೆ ರೈತರು ಒಂದು ದಿನ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಕಾದಿದ್ದು ಬಡಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಬಸವನ ಬಡಿಯಲು ಕಾದಿದ್ದರಂತೆ. ನಿರೀಕ್ಷೆಯಂತೆ ಬಸವ ಬಂದ, ಕಡಲೆಕಾಯಿ ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಕೋಪಗೊಂಡ ರೈತರು, ತಾವು ತಂದಿದ್ದ ಬಡಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಬಸವನ್ನು ಅಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋದರಂತೆ ಆಗ ರೈತರ ಹೊಡೆತ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ಓಡಿದ ಬಸವ ಸುಂಕೇನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪದೂರ ಓಡಿಬಂದು ಗುಡ್ಡ ಏರಿ ಕಲ್ಲಾದನಂತೆ. ಈ ಸೋಜಿಗವನ್ನು ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಂಡ ರೈತರಿಗೆ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗೂಳಿಯಲ್ಲ. ಶಿವನ ವಾಹನ ನಂದಿ ಎಂಬ ಸತ್ಯ ತಿಳಿಯಿತಂತೆ. ಕೈಲಾಸದಿಂದ ಧರೆಗಿಳಿದುಬಂದ ನಂದಿಕೇಶ್ವರನನ್ನೇ ಹೊಡೆದು ಎಂಥ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದೆವೆಂದು ಮರುಗಿದರಂತೆ. ಅರಿಯದೆ ತಾವು ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪು ಮನ್ನಿಸೆಂದು ಪರಿಪರಿಯಾಗಿ ಬೇಡಿದರಂತೆ. ಅಂದಿನಿಂದ ರೈತರು ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಬೆಳೆ ಬಂದ ತತ್‌ಕ್ಷಣ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಈ ಕಲ್ಲಿನ ಬಸವಣ್ಣನಿಗೆ ತಂದು ಒಪ್ಪಿಸಿ ನೇವೇದ್ಯ ಮಾಡಿ, ಕ್ಷಮಿಸೆಂದು ಕೇಳಿ ನಂತರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಇಂದಿಗೂ ಈ ಪರಂಪರೆ ಅನೂಚಾನವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಕಾರ್ತೀಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆ ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಪರಿಷೆ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ.

ಈ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಬಸವನ ಭಕ್ತರು ಬಂದು ಕಡಲೇ ಕಾಯಿ ತಿಂದರೆ, ನಂದಿ ತೃಪ್ತನಾಗುತ್ತಾನೆಂಬುದು ಹಲವು ಹಿರಿಯರ ನಂಬಿಕೆ. ಭಕ್ತರು ತಿಂದು ಎಸೆವ ಸಿಪ್ಪೆಯನ್ನು ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ಕಲ್ಲು ಬಸವ ನಿಜರೂಪ ತಾಳಿ ಆ ಸಿಪ್ಪೆಯನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಇಂದಿಗೂ ಜನ ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.

ಧನ್ಯವಾದಗಳು.